راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی
محیط بیرونی هر ساختمان را باید اولین بخش آن ساختمان دانست که جلب توجه می‌کند. در صورتی که نورپردازی محیط بیرونی ساختمان به شکلی جذاب و مناسب انجام شده باشد، قطعاً توجه هر رهگذری را به خود جلب خواهد کرد و بر زیبایی کلی ساختمان به میزان بسیار زیادی خواهد افزود. اما در هنگام نورپردازی محیط بیرونی باید به چه نکاتی توجه شود؟ در مطلب راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی ساختمان به مهم‌ترین نکاتی که باید به آن‌ها توجه کرد، اشاره خواهیم کرد و در خصوص هر کدام مطالبی بیان می‌کنیم.
اهمیت نورپردازی محیط بیرونی
در دهه‌های گذشته معمولاً تنها ساختمان‌های تجاری، مراکز خرید، بناهای معروف مانند بناهای تاریخی، مساجد، موزه‌ها و بناهای مشابه دیگر و اماکن تفریحی نورپردازی محیط بیرونی داشتند. اما اکنون این موضوع را می‌توان در ساختمان‌های مسکونی بسیاری در سطح شهر مشاهده کرد. این تغییر باعث زیباتر شدن فضای شهر در شب‌ها شده و در زیباسازی شهرها نقش مهمی ایفا کرده است. اما تمام نورپردازی‌های محیط بیرونی که شاهد آن هستیم را نمی‌توان زیبا و جذاب دانست. برخی از آن‌ها بدون توجه به نکات مهم و تخصصی انجام شده و نه تنها بر زیبایی ساختمان اضافه نکرده بلکه از این زیبایی کاسته است. زمانی که قصد داریم در خصوص راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی ساختمان‌ها صحبت کنیم، باید به نکات متفاوتی اشاره کنیم که برخی از مهم‌ترین این نکات عبارتند از:
1- نوع چراغ
نوع چراغ و لامپ یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در زمان طراحی نورپردازی باید به آن توجه شود. در بازار لامپ‌ها و چراغ‌های متفاوتی وجود دارند که هر کدام برای نوع خاصی از نورپردازی و بخش خاصی از ساختمان مناسب هستند. توجه به این مورد می‌تواند در انجام نورپردازی نمای بیرونی و زیبایی آن تأثیر بالایی داشته باشد. در ادامه برخی از مهم‌ترین انواع چراغ مورد استفاده در نورپردازی محیط بیرونی را با هم بررسی خواهیم کرد.
1- چراغ زمینی
یکی از پرکاربردترین چراغ‌هایی که از آن در نورپردازی محیط بیرونی مخصوصاً حیاط استفاده می‌شود، چراغ زمینی یا دفنی است. این چراغ‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که درون زمین قرار می‌گیرند و هاله‌ای از آن را در محیط بیرونی می‌توان مشاهده کرد. در میان چراغ‌های زمینی، چراغ زمینی LED طرفداران بیشتری دارد و از آن به میزان بیشتری استفاده می‌شود. این نوع چراغ‌ها معمولاً عمر بالایی دارند و در برابر عواملی مانند نفوذ آب، فشار، خمیدگی و ایجاد خط و خش مقاوم هستند. همین امر سبب می‌شود که بتوان با استفاده از آن‌ها نمای بیرونی را به زیبایی نورپردازی کرد و هزینه کمتری برای تعمیر و نگهداری آن‌ها پرداخت.
2-وال واشر
وال واشرها نوع دیگری از چراغ‌های مورد استفاده در طراحی بیرونی هستند. معمولاً این چراغ‌ها که از مجموعه‌ای از لامپ‌های LED ساخته شده‌اند را در داخل دیوارها کار می‌گذارند. نورپردازی راهروها و نمای بیرونی ساختمان‌های بلند دو مورد از مهم‌ترین کاربردهای این نوع چراغ محسوب می‌شود. سه نکته در افزایش کاربرد و محبوبیت این نوع چراغ نقش داشته است. مقاومت بالا در برابر شرایط متفاوت مانند باد، باران و رطوبت، ضربه و موارد مشابه دیگر اولین ویژگی وال واشر محسوب می‌شود. اما مصرف کم برق و قابلیت تنظیم جهت تابش نور دو مورد دیگری هستند که در افزایش محبوبیت این نوع چراغ نقش داشته‌اند. همچنین این چراغ‌ها را می‌توان در تنوع رنگی بالایی تهیه کرد تا نمای ساختمان زیبایی بیشتری پیدا کند.
3- جت لایت
جت لایت یکی دیگر از انواع چراغی است که باید به آن در راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی اشاره کرد. این نوع چراغ در حقیقت نوعی چراغ است که با استفاده از پایه به دیوار وصل می‌شود و نور را به صورت خطی و با تمرکز دلخواه به سمت سوژه مورد نظر می‌تاباند. این نوع لامپ‌ها نیز در برابر عوامل جوی و تغییرات آب و هوا مقاومت بالایی دارند.
4- ریسه خطی
ریسه خطی که در آن از تعداد زیادی لامپ LED استفاده شده یکی دیگر از انواع چراغ مورد استفاده در نورپردازی محیط بیرونی و حتی درونی ساختمان‌هاست. از این نوع لامپ با نام ریسه شلنگی نیز یاد می‌شود و می‌توان آن را به شکل دلخواه در مکان‌های مد نظر مانند دور پنجره‌ها و بسیاری مکان‌های دیگر نصب کرد. مصرف پایین برق و تنوع بالای طرح و رنگ را باید از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع چراغ دانست.
5- چراغ استخری
چراغ‌های استخری نوع دیگری از انواع لامپ هستند که آن‌ها را می‌توان در محیط‌های حاوی آب مانند استخرها، فواره‌ها، آب‌نماها و حوض‌ها قرار داد. این نوع لامپ‌ها استانداردهای لازم را دارند و در برابر نفوذ آب و گرد و غبار مقاومت بالایی دارند. این چراغ‌ها در بازار به دو نوع توکار و روکار به فروش می‌رسند. پس در صورتی که در محیط بیرونی ساختمان موارد گفته شده وجود دارد، می‌توانید با استفاده از این نوع چراغ زیبایی خاصی را در آن‌ها ایجاد کنید.
6- چراغ‌های حیاط
چراغ‌های حیاط نوع دیگری از چراغ هستند که از آن‌ها در نورپردازی بسیاری از محیط‌های بیرونی استفاده می‌شود. این نوع چراغ‌ها خود انواع متفاوتی دارند که چراغ‌های چمنی، آویز، دیواری، ایستاده و سر ستونی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین انواع آن‌ها محسوب می‌شوند. این چراغ‌ها علاوه بر زیبایی در تأمین نور مورد نیاز محیط بیرونی در شب نقش دارند و در صورتی که از نوع مناسب در جای مناسب استفاده شود، زیبایی خاصی به همراه خواهند داشت.
2- شدت و رنگ نور
دومین نکته‌ای که در مطلب راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی حتماً باید به آن اشاره کنیم، شدت و رنگ نور است. شدت و رنگ نور باید با توجه به محیط به گونه‌ای انتخاب شود که با ساختمان و المان‌های موجود در آن و اطراف آن همخوانی و هماهنگی داشته باشد. همچنین شدت نور نباید به گونه‌ای باشد که چشم بیننده را آزار دهد. انتخاب رنگ معمولاً با توجه به سلیقه افراد انجام می‌شود اما تمام رنگ‌های موجود برای تمام ساختمان‌ها و محیط‌های بیرونی مناسب نیستند و به همین دلیل باید به انتخاب رنگ مناسب توجه ویژه‌ای داشت.
3- نحوه قرارگیری منابع نور
سومین موردی که در راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی به آن اشاره می‌کنیم، موردی تخصصی است که باید برای انجام آن حتماً از کمک طراحان و کارشناسان استفاده کرد. محل قرارگیری منبع نور یکی از مهم‌ترین عواملی است که در زیبا شدن محیط بیرونی نقش دارد. علاوه بر این مورد، باید به موارد دیگری مانند سیم‌کشی، نصب مناسب و بسیاری موارد دیگر در زمان انتخاب محل قرارگیری منبع نور توجه شود. همان‌طور که گفتیم تمام این موارد تخصصی هستند و بهتر است با توجه به نظر کارشناسان انجام شود. یکی از مواردی که باعث کاهش زیبایی ساختمان در زمان نورپردازی می‌شود، نحوه قرارگیری ناصحیح منبع نور است. مواردی مانند عدم نوردهی مناسب، قابل مشاهده بودن لامپ‌ها و سایر اجزای منبع نور و بسیاری موارد مشابه دیگر از جمله نکاتی هستند که در صورت عدم توجه از زیبایی نورپردازی محیط بیرونی به میزان زیادی می‌کاهند.
4- تمرکز بر روی المان‌ها و عناصر خاص محیط بیرونی
با نورپردازی می‌توان المان‌ها و عناصر خاص محیط بیرونی را برجسته کرد تا توجه بیشتری به آن‌ها جلب شود. تصور کنید که در محیط بیرونی یک ساختمان ستون‌های زیبا و جذابی وجود دارند اما در شب نمی‌توان این ستون‌ها را مشاهده کرد. در صورتی که نورپردازی مناسبی روی این ستون‌ها انجام شود، توجه لازم به این المان ساختمان خواهد شد و زیبایی ساختمان در شب هم قابل مشاهده خواهد بود.
5- سازگاری با محیط اطراف
توجه به عناصر و محیط اطراف از دیگر مواردی است که کارشناسان در زمان طراحی نورپردازی محیط بیرونی به آن توجه ویژه‌ای می‌کنند. در صورتی که این سازگاری وجود نداشته باشد، با مشکلاتی نظیر کاهش دید، آلودگی نوری و بسیاری موارد دیگر مواجه خواهید شد.
6- پوشش نوری مناسب
در زمان طراحی نورپردازی محیط بیرونی باید از چراغ‌های مناسب به گونه‌ای استفاده شود که پوشش نوری مناسب ایجاد کنند. عدم توجه به این نکته باعث خواهد شد که برخی از بخش‌های نمای بیرونی نور مناسب را دریافت نکنند و از زیبایی نمای بیرونی به میزان زیادی کاسته شود.
7- نوع محیط بیرونی
نوع محیط یکی دیگر از مواردی است که در زمان طراحی نورپردازی محیط بیرونی باید به آن توجه شود. محیط‌های بیرونی را به طور کلی می‌توان به چند دسته تقسیم کرد. هر کدام از این محیط‌ها به نوع خاصی از انواع چراغ‌ها، نوع متفاوتی از طراحی و میزان نور نیاز دارند تا از نظر زیبایی و تأثیر روانی بر مخاطب جذابیت خود را حفظ کنند. از مهم‌ترین انواع محیط بیرونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ساختمان
- آلاچیق و سایبان
- سطح آب
- خیابان
- فضای سبز
- زیر درختان
- سطح زمین
- زمین‌بازی کودکان
- زمین‌های ورزشی
در هر کدام از این محیط‌ها مواردی مانند زاویه تابش، شدت تابش نور، نوع لامپ و چراغ، محل نصب و ایمنی چراغ‌های نصب شده با یکدیگر تفاوت دارند که متخصصان به تمام این موارد و بسیاری موارد دیگر توجه می‌کنند. به عنوان مثال در زمین‌بازی کودکان باید از ایمن‌ترین نوع چراغ‌ها استفاده شود تا آسیب ناخواسته به کودکان نرسد و همچنین تمام فضا نور کافی داشته باشد تا سایه‌های دراز ایجاد نشود و ایمنی کودکان به خطر نیفتد.
جمع‌بندی
در راه‌نمای نورپردازی محیط بیرونی باید به مواردی مانند نوع چراغ، نوع محیط، شدت نور، رنگ نور، محل قرارگیری منبع نور و همپوشانی مناسب منابع نوری اشاره کرد. عدم توجه به هر کدام از این نکات می‌تواند از زیبایی محیط بیرونی بکاهد و باعث شود تا هزینه پرداخت شده پاسخ مناسب را به همراه نداشته باشد. استفاده از کمک طراحان و کارشناسان این حوزه باعث خواهد شد که بتوانید نورپردازی محیط بیرونی را به شکلی بسیار بهتری انجام دهید.
